Có nên bỏ thưởng Tết ở Việt Nam? 

Thưởng Tết hay không dường như là câu chuyện tranh cãi không có hồi kết mỗi dịp cuối năm. Doanh nghiệp thì vắt óc chi trả thế nào cho thấu tình, hợp lý. NLĐ mỏi mắt trông chờ, dù biết rằng đó chỉ là một vòng luẩn quẩn từ chính đồng tiền mình làm ra. Vậy, tại sao không bỏ thông lệ thưởng Tết đi, để chẳng ai phải so đo, ỷ lại vào số tiền đó nữa? Bạn nghĩ như thế nào về điều này?

Thưởng Tết chỉ làm người lao động ỷ lại?

Mỗi năm, cứ đến dịp trước Tết Nguyên Đán, nhiều doanh nghiệp lại tính toán trích quỹ, thưởng Tết cho NLĐ như một cách ghi nhận thành quả thời gian qua, đồng thời tạo động lực làm việc sau kỳ nghỉ dài ngày. Dần dần, chuyện lương thưởng trở thành thông lệ, dù ít dù nhiều cũng phải gửi nhân viên. Một số ý kiến cho rằng: Việc nhận thưởng dịp Lễ Tết là chuyện vô cùng lạc hậu, người Việt nên bỏ tư duy “Đã đi làm thì phải mặc nhiên có lương tháng 13, thưởng Tết…”. Bởi “văn hóa” này chỉ tạo tâm lý ỷ lại, thói quen xấu trong chi tiêu, hay không chịu tích lũy của người lao động, giảm hiệu quả làm việc trong xã hội hiện nay. 

Mỗi năm, báo chí đưa tin nơi này thưởng nhiều, chê trách chỗ kia sao thưởng ít quá. Điều đó ảnh hưởng khá lớn đến cả NLĐ và DN, hình thành tâm lý so đo, phân bì… Dần dần, công ty nào cũng phải giữ lại một ít tiền lương hàng tháng của NLĐ để cuối năm thưởng Tết cho “oách xà lách”. Vậy, thưởng kiểu như thế có thực sự xứng đáng, hay chỉ thưởng cho đủ trách nhiệm? Liệu rằng, nó có được xem như động lực để nhân viên làm việc, hay là một cách chi trả tiền lương kiểu khác rồi hô hào rằng doanh nghiệp đó có chế độ đãi ngộ tốt. Thế nhưng, điều này lại hình thành thói xấu cho người lao động vì mãi ù lì với công việc, cuối năm chỉ biết trông chờ vào tiền thưởng để tiêu Tết. Như vậy, có nên bỏ thưởng Tết đi, thay vào đó là trả lương tương xứng hằng tháng cho nhân viên không?

Thưởng Tết, ai mà không mong chờ

Thực tế, chuyện có nên bỏ thưởng Tết không còn phụ thuộc vào từng nơi. Với công nhân, lao động nghèo, khoản tiền này giúp họ giải quyết nhiều bài toán chi tiêu. Và cũng cần hiểu rằng, mỗi công việc, vị trí đều có tính chất hoạt động khác nhau. Không thể đánh đồng thưởng Tết của trưởng phòng kinh doanh với một công nhân vì đâu phải ai cũng biết công ty năm nay lời lỗ thế nào, mỗi tháng giữ lại bao nhiêu phần trăm tiền lương để chi trả vào dịp cận Tết. Điều quan trọng nhất mà công nhân trông mong là sự quan tâm của doanh nghiệp để có thêm tiền mua sữa, áo quần ngày Tết cho con. Bởi lương hằng tháng họ đều sống không đủ lấy đâu dành đến cuối năm. 

Anh Thành, công nhân giày da tâm sự: “Mỗi lần nhận được thưởng Tết nhiều, chúng tôi rất vui, qua đầu năm mới lại có thêm động lực để đi làm, tiền thưởng nếu xứng đáng với công sức mình bỏ ra thì ai mà chẳng muốn gắn bó với doanh nghiệp”. 

Cùng với đó, chị Hoàng Linh, tổ trưởng chuyền may chia sẻ: “Thưởng Tết cũng là tiền do doanh nghiệp dự đoán từ đầu, dựa trên nguồn lợi người lao động mang đến. Chúng tôi phải làm việc cật lực, đem lại doanh thu cao, công ty tính toán cả rồi mới chi trả chứ đâu phải nhận tiền theo kiểu ban ơn. Chỉ những người không hiểu được bản chất của tiền thưởng mới hô hào bỏ đi”. 

Chuyện cuối năm, nhà nhà mong ngóng lương thưởng cũng là điều bình thường, vậy mà có người trách móc: “Công nhân ỷ lại, làm ít còn muốn nhận lương nhiều, thưởng nhiều”. Nói như thế là xúc phạm biết bao thân phận đang cày đêm cày ngày trong các khu công nghiệp lớn. Họ đã dồn hết sức lực vào những giờ tăng ca, chỉ mong ngoài tiền lương hằng tháng, cuối năm doanh nghiệp làm ăn thuận lợi, thưởng thêm một ít về quê ăn Tết. Có chứng kiến cảnh hàng ngàn công nhân rơi nước mắt vì doanh nghiệp nợ lương, không một xu tiền thưởng vào dịp cuối năm mới thấu được nỗi khổ của lao động nghèo. 

Nên bỏ thưởng Tết hay không? Câu trả lời tùy thuộc vào tình hình kinh doanh và cách chi trả lương hướng của từng doanh nghiệp. Có thể, những ai đời sống đủ đầy hơn sẽ xem điều này không mấy quan trọng. Nhưng với công nhân nghèo, thưởng Tết là cái đầm mới cho cô con gái ngày đầu năm, là miếng bánh chưng có thịt cho mẹ già ở tuổi 80… Dù ít, dù nhiều, thưởng Tết cũng là niềm vui của mỗi người lao động làm công ăn lương.

Bài viết liên quan: Muôn thuở chuyện thưởng Tết: Doanh nghiệp né - Công nhân kêu trời​

Vũ Vi