Bảo hiểm thất nghiệp là gì? Và 15 thông tin hữu ích cần biết

​Bảo hiểm thất nghiệp được xem như là “chiếc phao cứu sinh” cho người lao động trong hoàn cảnh mất việc làm, không có thu nhập. Do đó, người lao động cần tìm hiểu kỹ về loại bảo hiểm này để bảo vệ quyền lợi của mình.

►Bảo hiểm thất nghiệp là gì?

Với người lao động, bảo hiểm thất nghiệp là chế độ nhằm bù đắp lại một phần thu nhập khi bị mất việc làm, được hỗ trợ học nghề - tìm kiếm việc làm trên cơ sở tham gia đóng quỹ bảo hiểm thất nghiệp hàng tháng.

Những lao động làm việc có giao kết hợp đồng lao động với doanh nghiệp, người sử dụng lao động thì được tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp và nhận lại quyền lợi là chế độ bảo hiểm thất nghiệp khi có nhu cầu, đồng thời đủ điều kiện để được giải quyết chế độ.

►Đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Theo quy định hiện hành, đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp gồm:

 - Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn, không xác định thời hạn, theo một công việc nhất định hoặc mùa vụ có thời hạn từ 3 đến 12 tháng. Trường hợp lao động giúp việc gia đình và lao động đang hưởng lương hưu thì không phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp.

 - Người sử dụng lao động là cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập, đơn vị lực lượng vũ trang, tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan tổ chức nước ngoài, doanh nghiệp, hộ kinh doanh, hợp tác xã,...

Người sử dụng lao động phải làm thủ tục tham gia bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động tại cơ quan bảo hiểm xã hội trong thời gian 30 ngày kể từ ngày hợp đồng làm việc có hiệu lực.

►Quyền lợi khi tham gia bảo hiểm thất nghiệp

 - Nhận trợ cấp thất nghiệp 

 - Được hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm phù hợp

 - Được hỗ trợ học nghề

 - Được hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng - nâng cao trình độ kỹ năng nghề…

►Mức đóng bảo hiểm thất nghiệp hiện nay

 - Người lao động: đóng 1% tiền lương cơ bản nhận hàng tháng

 - Người sử dụng lao động: đóng 1% quỹ tiền lương tháng của tất cả người lao động tham gia BHTN

Ví dụ chị Nga nhận mức lương cơ bản hàng tháng là 5 triệu đồng thì mức trích đóng bảo hiểm thất nghiệp của chị là 50.000 đồng - tương đương 1%.

►Quy định về mức hưởng bảo hiểm thất nghiệp mới nhất

 - Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp

Số tháng hưởng trợ cấp thất nghiệp tính theo thời gian người lao động tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp. Khi đóng đủ từ 12 tháng đến 36 tháng - nhận 3 tháng trợ cấp, thêm 12 tháng được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp nhưng tối đa không quá 12 tháng.

=> Cách tính trợ cấp thất nghiệp:

Mức trợ cấp thất nghiệp hàng tháng = Bình quân tiền lương tháng đóng BHTN của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp x 60%

Theo quy định, mức trợ cấp thất nghiệp hàng tháng không được quá 5 lần mức lương cơ sở (với doanh nghiệp áp dụng chế độ tiền lương do nhà nước quy định) và không quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng (với doanh nghiệp áp dụng chế độ tiền lương riêng). 

 - Hỗ trợ tư vấn, giới thiệu việc làm: miễn phí

 - Hỗ trợ học nghề: tối đa 1 triệu đồng/ người/ tháng - trong thời gian không quá 6 tháng

►Điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp

- Điều kiện hưởng trợ cấp thất nghiệp

   • Đã chấm dứt hợp đồng làm việc nhưng không phải do đơn phương từ phía người lao động hay là hợp đồng trái luật, lao động đang nhận trợ cấp mất sức lao động hàng tháng, hưởng lương hưu

   • Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 12 tháng trở lên trong khoảng thời gian 24 tháng trước khi nghỉ việc đối với hợp đồng xác định và không xác định thời hạn. Trường hợp là lao động làm việc theo 1 công việc nhất định hoặc mùa vụ có thời hạn từ đủ 3 - 12 tháng thì phải đóng bảo hiểm từ đủ 12 tháng trong vòng 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng.

   • Đã làm hồ sơ hưởng trợ cấp tại Trung tâm dịch vụ việc làm địa phương

   • Chưa tìm được việc làm sau 15 ngày, kể từ ngày nộp hồ sơ hưởng trợ cấp (trừ các trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an; đi học từ đủ 12 tháng trở lên; chấp hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện, trường giáo dưỡng; bị tạm giam, chấp hành hình phạt tù; đi xuất khẩu lao động, ra nước ngoài định cư; chết)

 - Điều kiện hỗ trợ học nghề

   • Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp từ đủ 9 tháng trong thời gian 24 tháng trước khi nghỉ việc.

- Điều kiện hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng - nâng cao trình độ kỹ năng nghề (áp dụng cho người sử dụng lao động)

   • Đóng đủ bảo hiểm thất nghiệp liên tục từ đủ 12 tháng trở lên cho người lao động tính đến thời điểm đề nghị nhận hỗ trợ

   • Gặp khó khăn vì nguyên nhân bất khả kháng, suy giảm kinh tế…

   • Không đủ kinh phí để tự tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cho người lao động

   • Có phương án đào tạo, bồi dưỡng cụ thể đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt…

►Hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp

 - 1 Đơn đề nghị hưởng trợ cấp thất nghiệp (Theo mẫu có sẵn tại Trung tâm dịch vụ việc làm địa phương)

 - 2 bản photo có công chứng một trong các giấy tờ sau: Quyết định thôi việc/ Quyết định sa thải/ Thỏa thuận chấm dứt hợp đồng lao động/ Hợp đồng lao động đã hết hạn/ Giấy xác nhận chấm dứt hợp đồng lao động

 - 1 bản photo không công chứng sổ bảo hiểm xã hội

 - 2 bản photo không công chứng chứng minh nhân dân

►Quy trình hưởng bảo hiểm thất nghiệp

 - Trong khoảng thời gian 3 tháng kể từ khi quyết định thôi việc có hiệu lực, người lao động nộp hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp tại Trung tâm dịch vụ việc làm địa phương

 - Theo ngày hẹn, đến Trung tâm dịch vụ việc làm nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp

 - Trong vòng 7 - 10 ngày kể từ khi nhận quyết định, đến bưu điện địa phương nhận trợ cấp thất nghiệp tháng đầu tiên hoặc chuyển khoản qua thẻ ATM

 - Hàng tháng đến trung tâm DVVL thông báo quá trình tìm kiếm việc làm

 - Sau khoảng 7 ngày từ ngày thông báo tìm việc thì đến bưu điện nhận tiền trợ cấp thất nghiệp các tháng tiếp theo hoặc qua chuyển khoản

►Người lao động có thể chuyển nơi hưởng trợ cấp thất nghiệp?

Theo quy định hiện hành, nếu đã hưởng ít nhất 1 tháng trợ cấp tại trung tâm dịch vụ việc làm - nơi làm hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp mà có nhu cầu chuyển nơi hưởng trợ cấp thất nghiệp đến tỉnh/ thành phố khác thì cần phải làm đơn đề nghị trong mẫu đơn trong Thông tư 28/2015 của Bộ Lao động - Thương binh & Xã hội.

►Lao động là người nước ngoài có phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp?

Luật việc làm năm 2013 quy định: người lao động tham gia bảo hiểm thất nghiệp là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, có khả năng lao động và có nhu cầu việc làm. Do vậy, lao động là người nước ngoài không phải tham gia nộp bảo hiểm thất nghiệp hàng tháng.

►Có thể nhờ người khác nhận hộ tiền trợ cấp thất nghiệp?

Vì lý do bất khả kháng nào đó, nếu không thể trực tiếp đến trung tâm dịch vụ việc làm để thực hiện các thủ tục nhận trợ cấp hàng tháng, người lao động có thể viết giấy ủy quyền cho người khác thực hiện thay. 

►Khi nào được bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp?

 - Người lao động không đến nhận quyết định hưởng trợ cấp thất nghiệp

 - Người lao động không đến nhận tiền trợ cấp thất nghiệp

 - NLĐ có tháng lẻ chưa được giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp

 - NLĐ đang nhận trợ cấp thất nghiệp bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp vì có việc làm, thực hiện nghĩa vụ quân sự, đi học…

►Có được cộng dồn bảo hiểm thất nghiệp?

Theo quy định, thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp để xét hưởng trợ cấp là tổng thời gian cộng dồn của các tháng đóng BHTN liên tục hoặc không liên tục từ khi bắt đầu tham gia cho đến khi chấm dứt hợp đồng lao động mà chưa được tính hưởng trợ cấp. Và cả trong trường hợp người lao động bị hủy quyết định hưởng trợ cấp.

►Chưa nhận sổ bảo hiểm xã hội có được hưởng trợ cấp thất nghiệp?

Như trong phần hồ sơ hưởng bảo hiểm thất nghiệp, bạn có thể thấy, sổ bảo hiểm xã hội là thành phần hồ sơ không thể thiếu. Bạn sẽ nộp bản photo sổ để làm căn cứ hồ sơ hợp lệ và khi đi làm thủ tục thì sổ bảo hiểm gốc sẽ là bản để chuyên viên đối chiếu. Sổ bảo hiểm xã hội sẽ được trả lại cho người lao động khi chuyên viên đã kiểm tra xong và chấp nhận hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp. Do vậy, nếu chưa thể nhận sổ bảo hiểm xã hội từ đơn vị sử dụng lao động thì bạn không thể làm hồ sơ hưởng trợ cấp thất nghiệp.

►Điều kiện chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp

 - Tìm được việc làm

 - Hết thời hạn hưởng trợ cấp

 - Chấp hành nghĩa vụ quân sự, nghĩa vụ công an

 - Không thông báo tìm kiếm việc làm hàng tháng

Trên đây là gần như toàn bộ thông tin cơ bản mà người lao động cần biết về chế độ bảo hiểm thất nghiệp, đảm bảo các quyền lợi chính đáng khi có phát sinh, tránh trường hợp vì không biết mà bị kẻ gian trục lợi, hay chậm trễ thời gian nhận trợ cấp khi thất nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống lao động nghèo.

Ms. Công nhân

(Theo Luatvietnam.vn)